„Horyzontalne” oblicza… Homo Chemicusa.

27.03.2015Mateusz Dembek

„Horyzontalne” oblicza… Homo Chemicusa.

W bieżącym roku szkolnym, uczniowie klasy 1A Technikum Chemicznego realizują program edukacyjny w ramach projektu „Zawodowe horyzont 5”. Uczestniczą w zajęciach dodatkowych ukierunkowanych na zdobywanie nowych wiadomości i umiejętności z chemii analitycznej. Tematyka zajęć laboratoryjnych i dobór eksperymentów dają możliwość zastosowania klasycznych metod analizy chemicznej i instrumentalnej do badania różnego typu próbek preparatów i substancji, które często stosuje się na co dzień.

Homo Chemicus… Acetumus…

Spośród substancji chemicznych stosowanych w kuchni, wybraliśmy do badania popularny ocet. Nazwa tej substancji pochodzi od łacińskiego „acetum”. Dla chemika analityka oznacza wodny roztwór kwasu octowego o charakterystycznym ostrym zapachu i kwaśnym smaku, zwykle 6% lub 10%. Do oznaczenia stężenia kwasu octowego w occie… wybraliśmy metodę alkacymetryczną…

Homo Chemicus… Tincturus…

Roztworami alkoholowymi są tzw. nalewki (łac. tinctura), które w farmacji stanowią niezagęszczony preparat roślinny. Nalewki otrzymuje się poprzez wytrawienie suchego surowca roślinnego rozpuszczalnikiem, najczęściej etanolem bądź jego mieszaniną z wodą. Jest to rodzaj leku galenowego.
Jak przystało na uczniów Zespołu Szkół Chemicznych, któremu patronuje Ignacy Łukasiewicz… ochoczo przystąpiliśmy do badania zawartości etanolu w nalewkach. Podczas badań przyświecało nam pytanie: Jak na zapleczu „Apteki pod Złotą Gwiazdą”… ową tincturę zbadałby nasz Patron Szkoły? To oczywiste… Ignacy Łukasiewicz zaproponowałby jako metodę rozdzielania… destylację. Był przecież specjalistą od destylacji… ropy naftowej.

Homo Chemicus… Coca-Colus…

Pić… czy… nie pić…? Oto… jest pytanie, które świadomy chemik analityk powinien postawić sobie zanim sięgnie po szklankę napełnioną po brzegi… karmelowym napojem. Są w nim bowiem dwa podstawowe składniki pochodzące od liści koki oraz owoców koli i… mnóstwo chemicznych dodatków. Jego specyficzny smak pochodzi od mieszanki cukru oraz ekstraktów otrzymywanych z wanilii, pomarańczy i cytryny. Pozostałe składniki mają znikomy wpływ na sam smak napoju… ale z pewnością wykazują swoje specyficzne działanie jako substancje chemiczne… na nasz organizm.

Homo Chemicus… Medicus…

Kolejne zastosowanie alkoholowych roztworów substancji leczniczych… wprawny chemik, uważny pacjent… zapewne dostrzeże w jodynie. Farmaceuta powie, że jodyna to nalewka jodowa (łac. Jodi solutio spirituosa, Tinctura Jodi) czyli rozcieńczony roztwór jodu w etanolu (o stężeniu ok. 90 % obj.) z dodatkiem jodku potasu jako środka stabilizującego. Sprawdziliśmy metodą redoksymetryczną… czy faktycznie ta… jodyna – ciemnobrunatna, klarowna ciecz służąca do dezynfekcji skóry przy obtarciach i niewielkich zranieniach – zawiera 3 % jodu…?

Homo Chemicus… Dentiumus…

Czym myć zęby? Bo to… wcale nie jest to takie oczywiste, że pastą. Czy fluor dba o nasze zęby, czy im szkodzi? Czy pastom z fluorem powiedzieć generalnie… NIE? Może zastosować zieloną glinkę… albo „pastę” z olejków eterycznych…? Póki co… przetestowaliśmy proszek do czyszczenia zębów przygotowany według receptury aptecznej. Tym oto sposobem… pojawiła się zupełnie naturalnie… alternatywa dla tradycyjnej pasty do zębów…

Homo Chemicus… Dermaticus…

Kosmetykom stanowiącym grupę produktów służących do pielęgnacji, oczyszczania, ochrony i upiększania ciała… mówimy zdecydowanie… TAK! Dla poparcia tej tezy… sporządziliśmy samodzielnie krem do rąk. A tak przy okazji… wyszperaliśmy wiele interesujących informacji. Każdego bowiem chemika zainspiruje fakt, że kremy to mieszaniny wielu substancji chemicznych o specyficznych właściwościach… Są to przede wszystkim: oleje bazowe, emolienty (m.in. lanolina, wosk pszczeli, masło shea lub kakaowe), witaminy, zioła i wyciągi, substancje nadające kolor i zapach, woda oraz substancje konserwujące…

Homo Chemicus… Amorus…

Wraz z nastaniem wiosny… śpiewem ptaków… wesoło przygrzewającym słońcem na niebie… zaczynamy dostrzegać wokół siebie… przedstawicieli z gatunku… Homo Chemicus… Sympaticus…
W sprzyjającym środowisku… absorbujemy kwanty pozytywnej energii co sprawia, że zaczynamy katalizować reakcję tworzenia fenyloetyloaminy… Według Gerharda Crombacha, chemia miłości… to C₈H₁₁N czyli fenyloetyloamina
Z okazji „Walentynek”… spreparowaliśmy okolicznościowe gadżety-substraty do kąpieli czyli „serduszka” i „koniczynki”… by w optymalnych warunkach… zapoczątkować reakcję tworzenia fenyloetyloaminy!